ΔΕΣΕΣ 2008

Όπως αναφέρθηκε και πιο πριν, γύρω στα μέσα Αυγούστου, διαπιστώθηκε πρόθεση από μέρους των δήμων Παραμυθιάς και Μολοσσών να χρησιμοποιηθεί ένα μέρος του νερού της πηγής στην θέση Δέσες. Σαν αφορμή γι’ αυτήν την κίνηση φέρεται η ανακάλυψη της ακαταλληλότητας μιας πηγής που ενισχύει επικουρικά την άρδευση για ποτίσματα και ίσως και την ύδρευση του γειτονικού Ζαλόγγου σε περίοδο αιχμής (δεν γνωρίζω προς το παρόν τις συνθήκες κάτω από τις οποίες διενεργήθηκε ο έλεγχος αυτός).
Οι συγκεκριμένη πηγή βρίσκεται από όσο γνωρίζω σε μεγάλη απόσταση από την κατοικημένη περιοχή του Ζαλόγγου, πράγμα που δημιουργεί απορίες για την πηγή της εστίας μόλυνσης.
Προφανώς μετά από αίτημα φορέων του γειτονικού χωριού για επιπλέον νερό, προέκυψε η πρόθεση υδροδότησης από τις Δέσες. Η φημολογία θέλει την πρόταση συγκεκριμένη: 50 κυβικά μέτρα την ημέρα, θα διατρέχουν έναν σωλήνα, που θα τοποθετηθεί με χειρονακτικά μέσα (χωρίς μπουλντόζες), και θα καταλήγει σε μια μικρή υδρομάστευση με λίγο τσιμέντο, λίγο πιο κάτω από τις πηγές και σε καμία περίπτωση δεν θα αλλοιωθεί ο χώρος στις σπηλιές – πηγές.
Αφήνοντας την φημολογία, περνάμε στα γεγονότα: Τέλος Αυγούστου, ο χωριανός μας Θωμάς Φώτσης, επισκέφτηκε τον δήμαρχο Παραμυθιάς , και του έθεσε το ζήτημα. Πληροφορήθηκε λοιπόν από τον δήμαρχο ότι σε σχετική σύσκεψη με τον δήμο Μολοσσών υπήρξε η σκέψη να γίνει το έργο χωρίς άδειες στα κρυφά. Σε αναφορά στην δέσμευση του προηγούμενου Δημάρχου (του αείμνηστου κου Λώλου) για υδροδότηση μόνο από την πηγή στον Αβρυστικό , δήλωσε ότι ο ίδιος δεν δεσμεύτηκε σε τίποτα.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
Η πηγή Δέσες βρίσκεται στην προέκταση του Μεγαλάκκου, τα νερά της ενώνονται με αυτά της πηγής Πετούση η οποία βρίσκεται πιο πάνω στον ίδιο λάκκο. Αυτά τα κρυστάλλινα νερά διατρέχουν μια σημαντική διαδρομή (25 λεπτά περίπου με τα πόδια) έως ότου καταλήξουν στον μολυσμένο πια Καλαμά στην θέση ποτιστικό Μπαλάσκα, μια διαδρομή που διακρίνεται από την οργιώδη βλάστηση (με σπάνια για την περιοχή μας είδη όπως η πικροκαστανιά) και την εκθαμβωτική και άγρια ομορφιά, γεγονός το οποίο μαρτυρούν όλοι όσοι είχαν την τύχη να την επισκεφτούν, γι αυτό τον λόγο άλλωστε εντάχθηκε και στην προστατευόμενη περιοχή του φαραγγιού του Καλαμά. Η πηγή βρίσκεται σε μια στενή χαράδρα και αποτελείται από ένα σύμπλεγμα από μικρές σπηλιές με σταλακτίτες, το οποίο στην κυριολεξία στάζει από παντού. Σε αυτήν την χαράδρα χύνεται και καταρράκτης από τα νερά της άλλης πηγής (Πετούση).
Η σημασία της κατά την γνώμη μου επικεντρώνεται σε δύο σημεία:
Α) Στο φυσικό κάλλος της περιοχής, η οποία βρίσκεται στην προστατευόμενη περιοχή του φαραγγιού. Πολλοί θεωρούν ότι το φαράγγι μπορεί να προσφέρει κάποιο αναπτυξιακό μέλλον στην περιοχή μας.
Β) Στην ζωτική σημασία του νερού για την χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής, η διακοπή της ροής θα επηρεάσει ριζικά όλη την περιοχή καθώς είναι το τελευταίο σημαντικό τρεχούμενο νερό που υπάρχει πλέον, μετά από την χρήση όλου του νερού από τον Αβρυστικό για υδροδότηση. Αυτή η έλλειψη υδάτινων πόρων δεν υπήρχε ούτε παλαιότερα που το νερό αυτό χρησιμοποιήθηκε για άρδευση, καθώς τα αυλάκια που μετέφεραν το νερό στα Λειβαδάκια και στου Μπαλάσκα για πότισμα έπαιζαν τον ίδιο ρόλο με το σημερινό ρέμα.

ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ
Α) Πόσο μολυσμένο βρέθηκε το νερό της πηγής του Ζαλόγγου ώστε να μην κάνει ούτε για πότισμα και κάτω από ποιες συνθήκες έγινε ο έλεγχος που το βρήκε ακατάλληλο; Μήπως αυτά είναι αφορμή για παρεταίρω εκμετάλλευση των υδάτινων πόρων της περιοχής μας, άλλωστε αυτή ήταν και η αρχική πρόθεση παλαιότερα, όπως όλοι ξέρουμε.

Β) Κάποτε πρέπει να κατανοήσουμε για ποιόν σκοπό γίνεται ένα έργο ύδρευσης, αυτός είναι η κάλυψη των οικιακών αναγκών σε νερό (άντε και ένας κήπος δεν βλάπτει), όταν όμως ποτίζονται τεράστιοι κήποι και κάμποι ολόκληροι ( όπως είχε παρατηρηθεί πολλές φορές στα χωριά της Ρίζας με το νερό της Λαμπανίτσας) σαφώς παρουσιάζεται πρόβλημα. Δεν νομίζω ότι τα αποθέματα της περιοχής μας δικαιολογούν τέτοια σπατάλη, και ούτε ένα έργο που έγινε για την υποβοήθηση του ήδη υπάρχοντος δικτύου, να μπορεί να στηρίξει την άρδευση και πόσο μάλλον με το κόστος σε ρεύμα που θα έχει η μεταφορά του νερού σε υψόμετρο 600 μέτρων τουλάχιστον.
Το πρόβλημα ύδρευσης επέβαλλε την χρήση της μιας πηγής μας και από ότι φαίνεται τα πράγματα κυλάν ομαλά έως τώρα.

Γ) Η προσωπική μου γνώμη είναι ότι τα 50 κυβικά μέτρα που φαίνεται ότι ζητήθηκαν μόνο είναι απλώς η αρχή, αν γίνει οποιουδήποτε τύπου υδρομάστευση, σε λίγο καιρό θα βρεθεί κάποιο πρόσχημα για πλήρη εκμετάλλευση του υδάτινου πλούτου. Το μέγεθος της δεξαμενής στον Αβρυστικό μαρτυρά μεγαλύτερες φιλοδοξίες.

Δ) Το έργο της ύδρευσης από τον Αβρυστικό είναι ημιτελές, δεν έχει ολοκληρωθεί το νέο δίκτυο, που θα μεταφέρει το νερό στα σπίτια μας καθώς και στο γειτονικό Ζάλογγο. Το παλαιό δίκτυο εκτός του ότι έχει παλιούς σωλήνες από υλικά επικίνδυνα για την υγεία , έχει και απώλειες. Πώς μιλάμε για έλλειψη νερού και δεν δίνουμε προτεραιότητα στο να μειωθούν οι απώλειες από το δίκτυο.

Ε) Έχοντας επισκεφτεί την περιοχή αυτή τρεις φορές έως τώρα, μου φαίνεται μάλλον απίθανο να μπορεί να ολοκληρωθεί ένα τέτοιο έργο με εργάτες μόνο, που θα σκάψουν για να θάψουν έναν σωλήνα χωρίς να κάνουν κάποια άσχημη παρέμβαση , λόγω και της απόστασης μέχρι τον Αβρυστικό αλλά και του βραχώδους της περιοχής ειδικά όσο πλησιάζει κανείς προς τις πηγές.
Ένα ποσοστό του νερού έρχεται από τις πηγές Πετούση και διανύει μια μεγάλη διαδρομή ακάλυπτο , άρα δεν είναι νερό που βγαίνει από την πηγή, λόγος για τον οποίο επιλέχθηκε ο χώρος κοντά στις πηγές Δέσες για υδρομάστευση. Μήπως τελικά κριθεί σαν αναγκαίο να καταστραφούν και οι σπηλιές-πηγές;
Οι πήγες είναι μέσα στον λάκκο ουσιαστικά, ο οποίος τον χειμώνα πλημμυρίζει και γίνεται ποτάμι ολόκληρο μετά από βροχές, αμφιβάλλω για την βιωσιμότητα οποιουδήποτε τεχνικού έργου μέσα εκεί.

Για να κλείσω , τονίζω ότι αυτές είναι προσωπικές μου απόψεις για ένα ζήτημα που εγώ θεωρώ πολύ σημαντικό, οποιαδήποτε άλλη άποψη είναι ευπρόσδεκτη προς συζήτηση. Το μόνο που δεν θα θεωρούσα ευπρόσδεκτο θα ήταν κάποια παράνομη επέμβαση στην περιοχή η οποία εκ των πραγμάτων θα είναι εκτεθειμένη σε νομικές κυρώσεις. Τυχούσα πρόταση για αδειοδότηση τεχνικού έργου σαφώς πρέπει να εξετασθεί σε σχέση με το νομικό πλαίσιο προστασίας της περιοχής φαραγγιού Καλαμά, προστασία για την οποία είναι υπεύθυνος ο φορέας διαχείρισης του ΝATURA 2000.

Βασίλη βλέπω πόσο διεξοδικά παρουσιάζεις το θέμα , προ πάντων χωρίς φανατισμό και περίσσια λόγια. Λατρεύεις το φαράγγι Δέσες -Πετούσι το αν και το ανακάλυψες πολύ πρόσφατα. Θα αναφερθώ και εγώ λίγο στο ζήτημα , γιατί από πολλά χρόνια γνωρίζω καλά την περιοχή και την επισκέφτομαι οπωσδήποτε δυο -τρείς φορές το χρόνο. Παρ' όλα αυτά ακόμα δεν την χόρτασα και πάντα έχω την επιθυμία να την επισκεφθώ. Από μικρός θυμάμαι το αυλάκιπου είχαν κατασκευάσει οι χωριανοί μας και σμίγαν το νερό από τις Δέσες με του Αβρυστικού. Μάλιστα συμμετείχα και δυό φορές στην κατασκευή της Δέσης η οποία γινόταν συνήθως αρχές Μαη από το σύνολο αυτών που είχαν χωράφια στα Λειβαδάκια. Επίσης ολοι μαζί συντηρούσαν το αυλάκι μέχρι το Μύλο και μετά το αναλάμβανε ο κάθε ένας ως το χωράφι του . Ηταν ένας κανονισμός άγραφος αλλά πολύ ισχυρός. Το χωραάφι μας ήταν το τελευταιο στην κορυφή , στο Φράξο.
Εκεί μόνο του το νερό του Αβρυστικού δεν έβγαινε με τίποτα. Πολλές φορές η Δέση χάλαγε αν έβρεχε πολύ το καλοκαίρι. Την έπαιρνε η κατεβασιά του Μέγα - Λάκκου. Και το αυλάκι ακόμα πολλές φορές το σπάγαν τα αγριογούρουνα και θυμάμαι τη Βαβω -Γληγόραινα να τα καταριέται. Τότε ο συνδιασμός άρδευσης Δέσες - Αβρυστικός -Λειβαδάκια ήταν απίθανα ταιριασμένος με το περιβάλλον. Ικανοποιούσε τις ανάγκες των χωριανών που σημειωτέον δεν είχαν κήπους στο χωριό. Μόνον όπου υπήρχαν μικροπηγές ή στα Λειβαδάκια. Πλήρως ενταγμένα στο περιβάλλον ποτίζαν ένα σωρό ζωντανούς οργανισμούς και πλήθος φυτών. Αισθάνομαι τουλάχιστον ευτυχής που μεγάλωσα με αυτές τις εικόνες , δίπλα στον πεντακάθαρο Καλαμά, με την οικογένεια μου να καλλιεργεί τα δυό στρέμματα που αγόρασε ο πατέρας μου από τον Λάκη -Ράπελλα με καλαμπόκι ή τριφύλλι, μποστάνι, φυρικιές, και νοστιμότατα ροδάκινα. Άυτές τις αναμνήσεις τις θεωρώ ανεκτίμητο πλούτο , γι'αυτό και προσπαθώ να τις ξαναζωντανεύω έστω και την περιήγησή μου σε έρημους τόπους πιά.
Τώρα τα πράγματα άλλαξαν τόσο πολύ. Δημιουργήσαμε τόσες ανάγκες που όσο να λύσουμε το ένα πρόβλημα βγαίνει καινούριο. Τότε με μια βουτσέλα 22 λίτρων νερού περνούσε την ημέρα της μια οικογένεια και τώρα αυτή η ποσότητα δεν αρκεί για ένα πάτημα στο καζανάκι της τουαλέττας. Ο άνθρωπος εκμεταλεύεται με βάναυσο τρόπο τη φύση και το πληρώνει βέβαιο ανταλάσσοντας την προσωρινή καλοπέραση με επερχόμενα μακροπρόθεσμα δεινά που ήδη χτυπάν την πόρτα μας . Και αν δούμε καμιά φορά και αυτές τις πηγές να στερεύουν και τον Καλάμά γίνεται χείμαρρος σαν το Ζαλογγοπόταμο δεν θάναι καθόλου μη αναμενόμενο. Δυστυχώς όμως η πλειοψηφία των ανθρώπων βλέπει τα πράγματα πολύ διαφορετικά. Σε όλους αρέσουν τα λόγια περί οικολογίας και περιβάλλοντος , ποιός όμως έχει τη διάθεση να θυσιάσει την καλοπέραση και την άνεση ; Παρατάει κανείς το αυτοκίνητο για να πάρει γαϊδουράκι, καλλιεργεί τον κήπο του κοντά στις πηγές , προτιμάει στην αυλή του. Τρώμε του σκασμού και μετά περπατάμε για να αδυνατίσουμε!!! Και τόσα άλλα αναρίθμητα παραδείγματα. Και φτάσαμε στο σημείο στις 5 Σεπτέμβρη φέτος ο Αβρυστικός να δίνει 240 κυβικά μέτρα νερού το 24/ρο ,μετρημένα από μένα τον ίδιο , και όλο να αντλείται δ ι α ρ κ ώ ς, και να μην επαρκεί μαζί με την πηγή της Λαμπανίτσας για την ικανοποίηση των αναγκών ούτε 500 κατοίκων του Συνδέσμου ύδρευσης Ρίζας. Αλλά φίλε μου αν τους μαζέψεις όλους σε μια Συνέλευση τι ψήφισμα θα ανέμενες; Και η πλεοψηφία είναι αρχή της δημοκρατίας. Άντε λοιπόν να πείσουμε τους πιό πολλούς!!!

για τον Καλαμά ο λόγος. μας αφορά!

Αυτή την Παρασκευή στα Γιάννενα.